Emre ERGÜL
Çünkü yıkılan köprü, ABD’nin en yoğun 9’uncu limanı olan ve ülkenin doğusuna otomobil ve LNG dağıtımının yapıldığı Baltimore Limanı’nın girişinde bulunuyor. Başkan Biden ‘acil aksiyon’ sözü verdi: “Köprüyü yeniden inşa etmek için yeri ve göğü harekete geçireceğim.”
ABD’nin Maryland eyaletine bağlı Baltimore kentinde önceki gece yaşanan bir kaza, dünya medyasında önce “Bir nakliye gemisi, Francis Scott Key Köprüsü’ne çarptı” diye yansıdı.
Kısa bir süre sonra “Köprünün bir bölümü yıkıldı” ve “Bazı arabalar suya düştü” gibi açıklamalar yapılsa da işin vehameti ancak dün sabah, gün ağarınca, ortaya çıktı. En az 6 kişinin öldüğü olayda, Danimarkalı denizcilik devi Maersk’in yüklediği konteynerleri taşıyan Singapur bandıralı Dali adlı geminin, köprüyü 5 ayrı parçaya bölüp sular altında bıraktığı görüldü. Çok geçmeden de “Küresel tedarik zinciri tehlikede” başlıklı açıklamalar gelmeye başladı.
Bunun nedeni ise yıkılan köprünün tam da Baltimore Limanı’nın girişinde yer alıyor olması… Liman, ABD’nin otomobil ihracatı açısından en yoğun, genel olarak da ülkenin 9’uncu en yoğun limanı… Geçtiğimiz yıl 47 milyon tondan fazla yabanc kargoya ev sahipliği yapan limandaki deniz trafiği “bir sonraki duyuruya” kadar askıya alındı. Bir sonraki duyuru ne zaman?
İşte orası meçhul… ABD Başkanı Joe Biden da işin ciddiyetini şu sözlerle açıkladı: “ABD hükümeti limanı yeniden açmak ve köprüyü insani açıdan mümkün olan en kısa sürede yeniden inşa etmek için yeri ve göğü harekete geçirecektir. Ancak söyleyelim, biraz zaman alacak.”
“Ayda yaklaşık yarım milyon ton LNG, Baltimore’dan ayrılıyor”
İngiliz BBC Televizyonu’na konuşan, uluslararası ticarette Birleşik Krallık işletmelerini temsil eden İhracat ve Uluslararası Ticaret Enstitüsü Genel Müdürü Marco Forgione, askıya alma işleminin “küresel tedarik zincirleri üzerinde önemli bir dalgalanma etkisi” yaratacağını söyledi.
Baltimore’un ünlü otomotiv markalarının araçlarının teslim edilip, ABD’nin doğusuna dağıtıldığı bir merkez olduğuna dikkat çeken Forgione, “Geçen yıl Baltimore’dan 750 binden fazla araba ve taşıt geçti. Bunlar, General Motors ve Ford’dan (Jaguar Land Rover), Nissan, Fiat ve Audi’ye kadar büyük ABD markaları ile İngiltere ve AB markaları…” diye konuştu.
Forgione, Baltimore’un sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) pazarı için önemine de dikkat çekti: “Ayrıca Baltimore önemli bir LNG ihracatçısıdır. Bunun İngiltere ve AB için sonuçları olacaktır. Ayda yaklaşık yarım milyon ton LNG Baltimore’dan ayrılıyor. Bu nedenle olanların neden olduğu sonuçları önemli ve üstelik bu önem Baltimore’u yeniden çalışır duruma getirmeden önce daha da artacak.”
“Köprüyü yeniden yapmak yıllar sürebilir”
Maryland Eyalet Valisi Wes Moore, gemilerin yeniden limana ne zaman yanaşabilecekleri yönündeki soruya cevap vermek için erken olduğunu belirtti: “Patapsco Nehri’nin merkezinde konteyner gemileri, yolcu gemileri ve araba taşıyıcıları gibi büyük gemilerin geçişine izin verecek kadar derin, nispeten dar bir kanal var. Ama öncelik nehre düşen diğer enkazları temizlemek olacak. Çünkü köprüyü yeniden inşa etmek yıllar sürebilir.”
“Önemli aksamalar olma potansiyeli var”
Norveç merkezli nakliye analitiği şirketi Xeneta’nın piyasa analisti Emily Stausbøll, “Baltimore, ABD’nin Doğu Yakası’ndaki en büyük limanlarından biri olmasa da, hâlâ her yıl bir milyondan fazla konteynerin ithalat ve ihracatını yapıyor, dolayısıyla bunun tedarik zincirlerinde önemli bir aksamaya neden olma potansiyeli var” dedi.
Bakan: Etkisi büyük ve uzun süreli olacak
ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg de “bunun tedarik zincirleri üzerinde büyük ve uzun süreli bir etki olacağına dair hiçbir şüphenin olmadığını” söyledi ve ekledi: “Kanalın temizlenmesi ve limanın yeniden açılmasının nelere mal olacağına ilişkin tahminlerde bulunmak için henüz çok erken.”
Maersk’ten Baltimore kararı: Stop!
Kazanın ardından, Maersk de “öngörülebilir gelecekte Baltimore’un tüm hizmetlerimizden çıkarılacağını” bildirirken; bazı demiryolu ve kömür şirketleri de müşterilerini kömür ihracatındaki kesinti konusunda uyarmak zorunda kaldı.
