Uzmanlar, 2023’ün Avrupa’da kaydedilen en sıcak yıl olduğunu ve bunun büyük ölçüde sayesinde gerçekleştiğini söylüyor.
AB’nin iklim değişikliği programı, geçen yıl Avrupa’nın genel sıcaklığının ortalamanın 1°C üzerinde olduğunu ortaya koydu.
Endişe verici bir şekilde kıtadaki sıcaklıklar, kaydedilen en sıcak eylül ayı da dahil olmak üzere yılın 11 ayı boyunca ortalamanın üzerinde seyretti.
2023 yılında, sıcaklığın insan refahını etkileyecek kadar şiddetli ve çoğu zaman ölümcül olduğu ‘aşırı sıcaklık stresi’ ile rekor sayıda gün yaşandı.
Dünyanın en hızlı ısınan kıtası Avrupa
Uzmanlar, Avrupa’nın dünyanın ‘en hızlı ısınan kıtası’ olduğu ve sıcaklıkların küresel ortalamanın yaklaşık iki katı kadar arttığı, bunun da kontrol edilemeyen yangınlara, kuraklıklara ve daha aşırı hava olaylarına neden olduğu konusunda uyarıyor.
Copernicus İklim Servisi’ndeki (C3S) bilim insanları, 2023’ün küresel olarak kaydedilen en sıcak yıl olduğunu zaten doğrulamışlardı. Ancak yeni rapor, Avrupa’daki verilerle de bunu bir kez daha teyit ediyor.
Küresel olarak 2023 yılı, Dünya’nın büyük ölçüde sera gazı emisyonları nedeniyle kuraklık, sel, kontrol edilemeyen yangınlar ve ölümcül sıcak hava dalgaları gibi en maliyetli iklim felaketlerine maruz kaldığı yıl olarak anılıyor.
CS3’ün atmosferik, kara ve deniz sıcaklığı ölçümlerine ilişkin saatlik verileri toplayan veri setine göre, 2023 ve 2020, Avrupa’nın en sıcak yılları olarak tarihe geçti.
Ortalamadan 1 santigrat derece daha yüksek
Her iki yılda da Avrupa’nın ortalama yüzey hava sıcaklığı (sıcak havanın Dünya yüzeyinden 2,5 metre yükseklikte olması) 1991-2020 ortalamasından 1°C daha yüksekti.
Yüzey hava sıcaklığı da kısa sürede önemli ölçüde yükseldi, bu da uzun vadeli kalıcı bir değişime işaret ediyor.
Her ne kadar 2023 yazı Avrupa’nın kayıtlara geçen en sıcak yazı olmasa da uzmanlar, sezondaki koşulların genellikle ‘aşırı’ olduğunu söyledi.
Ölümler yüzde 30 arttı
CS3, sıcaktan kaynaklanan ölümlerin son 20 yılda yaklaşık yüzde 30 oranında arttığını ve izlenen bölgelerinin yüzde 94’ünde arttığının tahmin edildiğini söyledi.
Fransa halk sağlığı kurumunun önceden hazırladığı bir rapora göre, yalnızca Fransa’da kavurucu yaz sıcağı nedeniyle 5 binden fazla kişi öldü.
Okyanuslar da ısınıyor
CS3 ayrıca deniz yüzeyi sıcaklığı (SST) – suyun okyanus yüzeyinde ne kadar sıcak olduğu – konusunda da endişe verici sonuçlar ortaya çıkardı.
Yılın tamamında, Avrupa çapındaki okyanuslarda ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı rekor düzeyde en yüksek seviyedeydi.
Özellikle, en yüksek deniz yüzeyi sıcaklıkları İspanya ve Portekiz’in batı kıyısı açıklarında, aynı zamanda Akdeniz boyunca ve ayrıca İskoçya ve İrlanda kıyılarında da görüldü.
Araştırmacılar, ayrıca geçen yıl Avrupa’da ortalamanın altında kar yağışlı gün sayısının yaşandığını ve bunun kıta çapında kayak kalitesini etkilediğini söyledi.
Alplerdeki buzullar 2022 ve 2023 yılları arasında kalan hacimlerinin yaklaşık yüzde 10’unu kaybetti.
CS3, hükümetleri kömür ve gaz gibi kaynaklardan uzak, rüzgar ve güneş gibi fosil yakıtlar kullanmayan çevre dostu enerji kaynaklarına geçiş yapmaya çağırıyor.
Aslında bazı yenilenebilir enerji kaynakları, karbon emisyonlarını önlerken sert hava koşullarından bile faydalanabilir.
Örneğin, Ekim’den Aralık 2023’e kadar artan fırtına faaliyetleri, rüzgar enerjisi üretimi için ortalamanın üzerinde potansiyele yol açtı.
